1 – علامت زدن :
فواید علامت زدن : علامت گذاری متن در هنگام مطالعه ، خواننده را وادار می کند به جای رؤیا پردازی بر آنچه می خواتند متمرکز شود ، به علاوه با علامت گذاری ، حجم مطالبی که در شب امتحان یا مطالعه ی بعدی مرور می شوند ، کاهش می یابد زیرا مطالب مختلف کتاب بر اساس اهمیت و همچنین نکات خاص از یکدیگر تفکیک و طبقه بندی می شوند .
2 – حاشیه نویسی :
در این روش و با هدف تهیه ی خلاصه ای از مطلب ، توضیح بیشتر متن ، ایجاد ارتباط با مطالب دیگر ، دسته بندی مطالب پراکنده در متن ، ابراز احساسات و نظرات ، نقد و ... اقدام به حاشیه نویسی می کنیم .
حاشیه نویسی گاه در برگیرنده ی خلاصه ی کل مطلب است و گاه تنها در برگیرنده ی مطالب مهم در نظر خواننده است .
3 – یادداشت برداری از متن ( خلاصه نویسی )
اگر می خواهید اهل مطالعه بمانید باید تلاش کنید تا به جای مراجعه به متون اصلی به مطالب خلاصه برداری شده ی خودتان مراجعه نمایید ، چون با این کار در وقت خود صرفه جویی می کنید ، مطالب را آسان تر می فهمید ، حافظه ی خود را قدرتمند تر می کنید ، سریعتر و جامع تر بر کلیت مطلب اشراف پیدا می کنید و می توانید در بلند مدت یک نویسنده ی موفق باشید .
یادتان باشد که :
- قبل از یادداشت برداری ، مروری بر کل داشته باشید تا مطالب اصلی و فرعی نمایان تر شوند .
- بهترین زمان برای یادداشت برداری ، بعد از مطالعه کامل یک بخش یا یک فصل از کتاب است .
- سعی کنید از علایم ، حاشیه ها و نمودار هایی که تهیه کرده اید در یادداشت برداری استفاده کنید .
- با زبان خودتان بنویسید .
- حجم خلاصه شده تابعی از نوع مطلب و هدف شماست .
4 – استخراج نکات کلیدی
در این روش با استفاده از کوتاه ترین کلماتی که بیشترین معنا را تداعی می کنند ، در قالب کلمات مقطع و بدون استفاده از افعال و حروف ربط و با به کار گیری خلاقیت و حافظه ، مهمترین نکات یک متن استخراج و یادداشت می شوند . این روش برای مرور سریع و دسته بندی کلی مطالب مفید است .
5 – رسم نمودار
نمودار ها که انواع مختلفی از قبیل درختی ، نمودار های فرایندی و جداول دارند ، با هدف کمک به فهم بهتر مطالب و ایجاد رابطه ی منطقی میان مطالب مهم رسم می شوند . علاوه بر این ، رسم نمودار در به یاد سپاری مطالب ، صرفه جویی در زمان بازخوانی آنها و فراهم کردن زمینه ی هموار سازی مؤثر است .
رسم نمودار بهترین و کامل ترین روش یادداشت برداری است ، زیرا موجب یادگیری و به یاد سپاری حد اکثری مطالب می شود .
فرایند رسم نمودار درختی :
- برای رسم نمدار درختی باید ابتدا به فهمی کلی از همه ی مطلب دست یابید .
- نکات مهم و ضروری مطلب را استخراج کنید .
- مطالب مهم را بر اساس نظم منطقی و میزان اهمیت از کلی به جزئی مرتب کنید
- موضوع اصلی را به عنوان تنه ی اصلی و موضوعات مرتبط با آن را به ترتیب اهمیت به عنوان شاخه ها قرار دهید .
- با استفاده از رنگ ها ، خطوط ، علائم و شماره ها مطالب را به هم مربوط کنید .
به یاد داشته باشید که :
- در طرح نمودار درختی از کاغذ بزرگ استفاده کنید .
- از طرح اولیه استفاده کنید و حتما نمودار را بازنویسی کنید .
- از تک وا ژه ها یا عبارات به جای جملات استفاده کنید .
- در عین حفظ رابطه ی منطقی سعی کنید که به ساده ترین شکل دست یابید .
- محدودیت تعداد شاخه های فرعی را رعایت کنید ، تعداد شاخه های یک مقسم نباید چنان زیاد شود که موجب سردرگمی در مطالعه و به یاد سپاری شود .