مهارت های تشکیلاتی 4

تفاوت یک کار فرهنگی با یک عملیات عمرانی و یا فنی در همین است که امکان اصلاح و یا حتی تخریب و بازسازی مجدد یک پروژه فنی شاید فقط هزینه ی مادی بالایی در بر داشته باشد، اما وقتی که اعتبار یک مجموعه فرهنگی و انسانی لطمه ببیند، نه تنها خود مجموعه بلکه زمینه برای فعالیت های درست نیز از بین می رود. اعتماد مردم و نهاد های اجتماعی امری نیست که به راحتی قابل بازگشت باشد.

به طور کلی محیط هایی که ما برای کار و عملیات فرهنگی انتخاب میکنیم دارای تنوع و دامنه تغییر گسترده ای هستند. از این باب می بایست با شناخت دقیق و ارزیابی مناسب فضای موجود برای کار فرهنگی از بروز مشکلات و یا انجام کار بی اثر و حتی با اثرگذاری کم پرهیز کنیم.

جو شناسی محیطی در اصل در ذیل گام های اولیه مهندسی تشکیلات محسوب می شود. باید توجه داشت که اگر این جو شناسی به درستی صورت نگیرد هزینه های بالایی و در مواردی غیرقابل جبرانی را در پی خواهد داشت، زیرا در طراحی برنامه فرهنگی می بایست این موضوع را لحاظ کنیم که در صورت عدم موفقیت این کار تنها همین مورد شکست نمی خورد و به احتمال قوی این شکست به برنامه های آتی که شاید حتی با ما نیز مرتبط نباشند آسیب می زند.

به عنوان نمونه گروهی که اقدام به تاسیس کانون قرآنی در محله ای میکند و بدون برنامه ریزی و توجه به اقتضائات محیطی دست به فعالیت می زند در صورت بروز خطا هم اعتبار خود را از دست می دهد و هم کار را برای گروههای که در آینده بنا به انجام فعالیت قرآنی در آن محیط داشته اند سخت میکند.

به تعبیر دیگر تفاوت یک کار فرهنگی با یک عملیات عمرانی و یا فنی در همین است که امکان اصلاح و یا حتی تخریب و بازسازی مجدد یک پروژه فنی شاید فقط هزینه ی مادی بالایی در بر داشته باشد، اما وقتی که اعتبار یک مجموعه فرهنگی و انسانی لطمه ببیند، نه تنها خود مجموعه بلکه زمینه برای فعالیت های درست نیز از بین می رود. اعتماد مردم و نهاد های اجتماعی امری نیست که به راحتی قابل بازگشت باشد.

جو شناسی محیطی به ما این کمک را میکند که قبل از انجام هرکاری فضای عملیاتی خود را بیش از پیش ارزیابی و تحلیل کنیم، در بیان نمادین،جو شناسی محیطی را میتوان به واحدهای اطلاعات عملیات زمان جنگ تشبیه کرد. در زمان جنگ هرچه میزان اطلاعات بدست آمده از وضعیت منطقه هدف بیشتر می بود، میزان موفقیت عملیات بالاتر می رفت.

اما برای جو شناسی محیطی می بایست که در ابتدا فضای منطقه را به طور کامل شناسایی و تحلیل کنیم. بهترین راهکار برای تحلیل فضا استفاده از دو شاخص تهدیدها و فرصت ها است.

مسئول مجموعه و یا شورای برنامه ریزی باید در ابتدا لیستی از تهدید ها و فرصت ها منطقه فراهم کنند تا متناسب با این لیست اقدام به برنامه ریزی کنند.

باید توجه داشت که در این جوشناسی محیطی و در احصاء تهدیدها و فرصت ها تنها عوامل مادی بررسی نشود، بلکه عوامل معنوی و غیرمادی هم لحاظ شود. برای نمونه جدول پایین میتواند الگوی مناسبی برای این کار باشد، برای آشنایی هرچه بیشتر از هر قسمت ،یک خانه جدول به عنوان نمونه پر شده است. پیشنهاد می کنیم برای اینکه جوشناسی منطقه به صورت جامعه باشد برای هرکدام از تهدیدها و فرصت ها اعم از مادی و معنوی 5 الی 7 خانه را تکمیل کنید.