مهارت برقراری ارتباط در تشکل‌ها (2)

موانعبرقراری ارتباط موثر گفتاری در تشکل ها

   1- ارتباط یکسو

از آداب سخن گفتن این است که هر یک از طرفین به دیگری اجازه سخن گفتن و اظهار نظر دهد و با     پرحرفی و سخنان بی جا مانع سخن گفتن طرف مقابل و ساکت شدن او نگردد .

برخی از دلزدگی ها و رفتار های نامناسب در تشکل ها ناشی از این است که مدیر یا مسئول مربوطه هیچ وقت اجازه سخن گفتن به افراد نمی دهد و هر زمان هم که جلسه ای برای گفتگوی بین افراد تشکیل     می شود با خود محوری و پر گویی اجازه سخن گفتن به دیگران را نمی دهد .

   2- منفی نگری

گاهی اوقات برخی افراد گفتگوی خود را با سرزنش و انتقاد شروع می کنند و با این کار شخصیت طرف مقابل را جریحه دار کرده و پذیرش انتقاد و ادامه ارتباط با او را هم ، دچار مشکل می کنند . یکی از اصول موفقیت در گفتگوها آغاز کردن کلام با ایراد نقاط مثبت و پر رنگ طرف مقابل است که باعث پذیرش انتقاد های بعدی خواهد شد . و این سیره و روش پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام می باشد که نمونه هایی بسیار زیاد در احادیث وجود دارد .

   3- ستایش افراطی مخاطب

ستایش بیش از اندازه از مخاطب علاوه بر اینکه در دیگران تاثیر منفی و موج منفی ایجاد می کند برای مخاطب هم ، نوعی فریب و اغفال محسوب می شود چرا که با خود گمان می کند که پشت این تعریف و تمجید ها باید سوء استفاده و یا درخواست کاری نهفته باشد .

امیرالمونین علیه السلام در توصیف پارسایان می فرمایند :

« هر گاه ستایش شوند ، ترسان و نگرانند و در درون از پیشگاه الهی طلب آمرزش نمایند .» (نهج البلاغه / خ 193)

   4- گفتگوی آمرانه و منفعلانه

در هنگام گفتگو اگر نیازها و تمایلات خود را برتر از دیگران دانستید و خواسته ها و نیازهای دیگران را    بی ارزش تلقی نمودید لحن کلامتان آمرانه و منفعلانه خواهد شد به گونه ای که از طرفی اقدام به دستور دادن به افراد بدون توجه به نظرات و خواسته های آنها می کنید و از طرفی با بی توجهی به آنها شخصیت و کرامت انسانی آنها را خدشه دار کرده و آنها را سرکوب و منفعل می کنید. و این یعنی بروز فاجعه ای بزرگ در تشکل و کارهای گروهی.

بنابراین باید با احترام به حقوق و شخصیت دیگران خواسته های خود را نیز با قاطعیت همراه با آرامش و ادب مطرح نمود.

   5- خودنمایی در بیان

خود نمایی و تعریف بیش از اندازه از خود باعث رنجش مخاطب و توهین به خود می گردد چرا که فرد احساس می کند طرف مقابل با تعریف از خود ، او را پست و بی ارزش تلقی می کند .

بنابراین رعایت اندازه در تعریف از خود و اهمیت به شخصیت و جایگاه دیگران در گفتگوها باعث ترغیب دیگران به سخن گفتن و همکاری با شما می شود .

معیار و ملاک ارتباط و معاشرت در تشکل ها

فضای تشکل ها به دلیل اجتماعی بودن و وابستگی افراد به یکدیگر آکنده از ارتباطات کلامی و رفتاری است که بدون داشتن معیار و ملاکی در این ارتباطات و معاشرت ها ، دچار انحرافات و سلیقه های غلط می شود و در نهایت باعث رنجش خاطر افراد از یکدیگر می گردد.

با مراجعه به سیره اهل بیت (ع) در این خصوص و بررسی رفتار و سخن آنان در جامعه انسانی ، به یک اصل مهم خواهیم رسید که می توان از آن به عنوان کلید طلایی موفقیت در معاشرت و ارتباطات انسانی یاد کرد.

به عنوان نمونه : پیامبر اکرم (ص) در پاسخ فردی که طلب راهی برای ورود به بهشت کرد فرمودند : « چیزی را که دوست داری از ناحیه مردم به تو برسد ، به آنان برسان و چیزی را که دوست نداری از مردم به تو برسد ، به آنان نرسان» (وسائل الشیعه/ج11/ص228)

این قانون در حقیقت معیار و ملاک کلی برای اخلاق اجتماعی و نحوه ارتباط با دیگران است . در سایه تبلیغ و ترویج این شیوه می توان به نتایج مطلوبی در همبستگی و همدلی در محیط تشکل و مسجد و حتی خانواده و فامیل رسید .

در بخشی از نامه امیرالمومنین(ع) به فرزندش آمده است : « پسرم ! خود را میان خویش و دیگری میزانی بشمار ، پس آنچه برای خود دوست می داری برای غیر خودت دوست بدار و آنچه تو را خوش نیاید برای او ناخوش بشمار و... » ( نهج البلاغه/ نامه 31)

نکته مهم در این قانون و معیار ارتباط جمعی، توجه به انسانیت و شخصیت و کرامت و شرافت انسانی افراد است که در سایه آن هم ارزش و احترام خودتان را می شناسید و هم دیگران را مثل خودتان دوست می دارید و ارزش قائلید . در واقع یک ارتباط قلبی هم علاوه بر ارتباط محیطی بین شما و مخاطبتان ایجاد می شود .

آیت الله مصباح یزدی در کتاب پند جاوید می گویند :

« همین مقدار که انسان هایی هستیم و باید با هم زندگی کنیم و از زندگی اجتماعی نمی توانیم چشم بپوشیم و این زندگی به روابط متقابل نیازمند می باشد ، کافی است تا خود را به رعایت روابط اجتماعی متقابل ملزم سازیم و رفتار مناسب داشته باشیم و این مهم با این معیار که خود را به جای طرف مقابل فرض نماییم به دست می آید و محقق می گردد » ( پندجاوید / ج1/ص210)