روز به روز بر حجم کتب چاپ شده و مطبوعات افزوده می شود ، برای زیستن در زمان و عصر خویش باید راهی یافت تا در حداقل زمان به مطالعه ی حداکثر کتب پرداخت و این مسئله ، ضرورت دانشی به نام تند خوانی را پدید آورده است .
شما در هر دقیقه چند کلمه می خوانید ؟ 100 کلمه ؟ 500 کلمه ؟ 1000 کلمه ؟
اگر در هر دقیقه بین 150 تا 300 کلمه را بخوانید در زمره ی کند خوانان هستید . سرعت معمولی صحبت کردن ما انسان ها 150 کلمه در دقیقه است .
خواندن 300 الی 600 کلمه در دقیقه سرعت نسبتا خوب و بین 600 الی 1000 کلمه در دقیقه سرعت خوبی برای تند خوانی می باشد .
نکات اصلی در تند خوانی
هر چه چشم انسان در دیدن :1- سرعت داشته باشد و سریع تر بتواند از کلمات یک متن ، تصویر گرفته و به ذهن بفرستد ، 2 – شعاع دیدش را وسعت بخشد و هر چه ذهن سریع تر از آن عبارات ، معنی را دریابد و مفهوم نوشته را درک کند ، این مطالعه تند تر و سریع خوانی عملی تر خواهد شد .
برای رسیدن به این مهارت باید به اصول زیر دقت کرد :
1- جمله خوانی :
ذهن را باید عادت داد که مفهوم کامل جمله را دریابد ، نه معنای تک تک کلمه ها را . یعنی باید از کلمه خوانی پرهیز کرده و خود را به جمله خوانی عادت دهیم .
2- گسترش شعاع دید :
با تمارین خاص باید شعاع دید چشم را گسترش داد و از دیدن یک کلمه در یک نگاه ، به دیدن 7 کلمه و بیشتر افزایش داد . برای این کار فاصله کتاب از چشم اگر دورتر باشد ، راحت تر می توان شعاع دید را گسترش داد ، بی آنکه به چشم فشار وارد آید .
3- پرهیز از مطالعه مجدد :
از برگشتن و مجدد خوانی شدیدا باید پرهیز کرد هر چند مطلب را خوب نفهمیده باشیم . چون اگر مطلب مهمی باشد احتمالا دوباره تکرار خواهد شد و اگر هم مهم نباشد با نفهمیدن آن طبیعتا مشکلی به وجود نخواهد آمد .
4- پرهیز از مکث روی کلمات :
هر چیزی که هنگام مطالعه سبب مکث روی کلمات شود به تند خوانی خلل وارد می کند . خصوصا کلمات ابتدا و انتهای هر سطر . زیرا به دلیل مطالعه ی سریع امکان جابه جایی و اشتباه شدن سطور وجود دارد و این امر موجب اتلاف زمان و حواس پرتی در مطالعه خواهد شد .
5- تمرکز :
سریع خوانی با سرسری خوانی متفاوت است . برای اینکه تند خوانی با حفظ و یا افزایش کارایی همراه باشد باید به اهمیت نقش تمرکز فکر اشاره کرد .
روش های تند خوانی
1- روش مشاهده : این روش برای فهمیدن ایده کلی در متون طولانی و سنگین بسیار مناسب است . مانند مقالات روزنامه ها . با این شیوه شما قادر خواهید بود که تصمیم بگیرید که کدام خبر ارزش بررسی بیشتر را دارد .
2- سطحی خوانی : این روش مناسب برای فهم ایده کلی در متون کوتاه و سبک است مانند مجلات و کتاب های داستان و متونی که قبلا مورد مطالعه قرار گرفته اند .
در این روش چشمان خود را آهن ربایی تلقی کنید و آنها را مجبور به حرکت سریع کنید و از روی یک یک خطوط به سرعت حرکت دهید .
3- مطالعه ی کامل و با لغات بیشتر : اکثر ما یاد گرفته ایم که با تک تک لغات ، جمله را بخوانیم . این عادت زمانی که متن حاوی لغات سخت و پیچیده می باشد و یا زمانی که لغات دارای معانی مجازی هستند مخصوصا در شعر ها و نمایش نامه ها بیشتر و آشکار تر می باشد . در حالی که این روش برای تند خوانی مفید نمی باشد و سرعت مطالعه را بسیار پایین می آورد .
در این روش باید به چشم های خود تمرین دهید که با تمرکز 3 یا 4 کلمه را در آن واحد ببیند و با سرعت هر چه بیشتر از روی کلمات بگذرد و گروه بعدی کلمات نگاه کند .
4- روش دیگر برای مطالعه ی کامل : در مطالعه ی کامل متون برای اینکه سرعت حرکت چشم های شما یکنواخت شود و در مطالعه برگشتی نداشته باشید ، ابتدا و انتهای سطر را گم نکنید ، این روش کمک فراوانی به شما خواهد کرد . با حرکت یکنواخت ولی سریع تر از سرعت مطالعه ی خود ، چهار انگشت دست راست خود را از زیر نوشته ها بگذرانید و به دنبال آن حرکت چشم خود را با همان سرعت ، با حرکت انگشتان منطبق کنید . برای بهتر انجام دادن این تمرین بهتر است که مرکز نگاه چشم شما با یکی از انگشتان متمرکز شود .
در پایان چند کتاب در این زمینه به شما معرفی میکنیم که می توانید با مطالعه ی آنها و انجام تمارین متعدد مهارت تند خوانی را به خوبی یاد بگیرید .
1- آشنایی با کتابخانه و روش های مطالعه ؛ انتشارات تربیت
2- تند خوانی ؛ کتابسرا 1374
3- تند خوانی ؛ گرافیک 1373
4- چگونه کتاب بخوانیم ؛ آستان قدس 1369
5- روش های مطالعه ؛ انتشارات رشد 1358
6- مهارت های خواندن ؛ نشر فرخ